Twee Nederlandse onderzoeken naar effect cannabisolie op kanker

Twee grote Nederlandse ziekenhuizen, het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam en het Universitair Medisch Centrum Groningen doen onderzoek naar de medicinale kracht van cannabisolie, bij respectievelijk hersentumoren en leverkanker. Aanleiding voor beide studies zijn persoonlijke ervaringen van kankerpatiënten die wietolie gebruiken.

Hoewel medicinale cannabis al sinds 2003 legaal verkrijgbaar is in Nederland, zijn er hier sindsdien bar weinig wetenschappelijke studies gedaan naar toepassingen, ervaringen van patiënten en aanverwante onderwerpen. Wereldwijd vindt het leeuwendeel van het wetenschappelijk onderzoek naar cannabis plaats in Israël, de VS en Canada. Met de twee nieuwe studies kan Nederland een klein stukje van de opgelopen achterstand inlopen.

Anti-kanker werking

Toeval of niet: het UMCG maakte het nieuws over het klinisch onderzoek naar het effect van cannabisolie op uitbehandelde leverkankerpatiënten wereldkundig op 20 april, de internationale cannabis feestdag. ‘Het doel van de studie’, aldus het persbericht van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), ‘is om na te gaan of cannabisolie een mogelijke anti-kanker werking heeft en er voor kan zorgen dat de levertumoren verkleinen.’

Het idee dat cannabis kanker kan genezen is niet nieuw. Tien jaar geleden al bezorgde de stichting VOC een DVD van de documentaire ‘What if cannabis cured cancer?‘ met begeleidende brief aan alle leden van de Eerste en Tweede Kamer. Toen was uit laboratoriumproeven met muizen al duidelijk dat THC tumoren kon doen krimpen en zelfs verdwijnen.

Rick Simpson Oil

De Canadese Rick Simpson, die zijn eigen kanker behandelde met cannabisolie, speelt een grote rol bij de wereldwijde popularisering van wietolie. Zijn naam werd synoniem voor zijn zelf ontwikkelde methode om de olie te maken: Rick Simpson Oil, oftewel RSO. Simpson zette Wernard Bruining op het spoor van wietolie als (volks)medicijn. Via de Stichting Mediwiet, workshops, video’s en boeken leert Bruining mensen sindsdien hoe ze zelf cannabisolie kunnen maken en deelt hij de vaak ongelofelijke verhalen van patiënten.

De afgelopen jaren stapelde het anekdotisch bewijs, oftewel persoonlijke ervaringen van patiënten met wietolie, zich op, ook van mensen met diverse vormen van kanker. Zulke ervaringen lagen ook aan de basis van het Groninger onderzoek, blijkt uit het persbericht van het UMCG:

‘De aanleiding voor deze studie zijn de ervaringen van twee individuele patiënten geweest. Zij hadden leverkanker in een vergevorderd stadium. Zij gingen cannabisolie gebruiken waarop de tumoren verkleinden.

Nu, respectievelijk twee en vijf jaar na hun diagnose, zijn de tumoren volledig verdwenen en zijn ze genezen. Laboratoriumonderzoek heeft laten zien dat cannabis een remmende invloed kan hebben op de groei van leverkankercellen. Maar een mogelijke anti-kanker werking van cannabisolie in patiënten is nog niet te verklaren, omdat nog geen wetenschappelijk onderzoek bij patiënten is gedaan.’

Transvaalapotheek

Een groep van maximaal twintig uitbehandelde leverkankerpatiënten zal drie jaar lang worden gevolgd. Ze krijgen wietolie van de Haagse Transvaalapotheek, die deze in een eigen laboratorium extraheert uit cannabis die is gekweekt door Bedrocan, vooralsnog de enige legale producent van cannabis in Nederland. Daarmee is een consistente samenstelling van de wietolie gegarandeerd. ‘In de studie zal eerst de juiste dosis bepaald worden die de patiënten toegediend krijgen’, meldt het persbericht. ‘Zij krijgen de maximale dosis van de cannabisolie die net geen bijwerkingen geeft.’

Op vaste momenten worden de deelnemende patiënten onderzocht: ‘Bij de deelnemers aan de studie wordt vervolgens na drie, zes en negen maanden beeldvorming van de lever gemaakt en bloedonderzoek gedaan om te kijken of er effect is op de levertumoren. Bij het bloedonderzoek wordt onder andere gekeken naar de aanwezigheid van tumormarkers en naar de leverfunctie van de deelnemers.’

Hersentumoren

Eerder dit jaar maakte het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam bekend een onderzoek te starten naar de werking van cannabisolie op hersentumoren. Ook aan dit onderzoek ligt een persoonlijke ervaring ten grondslag. In 2013 werd bij Olga van Harmelen een hersentumor geconstateerd. Haar artsen waren pessimistisch en gaven haar nog maar kort te leven. Dankzij een voormalige buurjongen kwam zij in contact met wietolie. Dat bleek haar redding; sinds ze wietolie neemt, groeit de tumor niet meer en voelt ze zich -naar omstandigheden- goed.

Met een aantal medestanders richtte Van Harmelen de stichting Embrace Life op, om geld in te zamelen voor wetenschappelijk onderzoek naar cannabis en kanker. En met succes: de stichting haalde meer dan honderdduizend euro op voor dit doel. Op 12 februari had het Algemeen Dagblad de primeur: de vakgroep neurologie van het Erasmus MC start onder leiding van hoogleraar neuro-oncologie Martin van den Bent een fundamenteel onderzoek, waarin ‘de effecten van de werkzame stoffen in de cannabisplant worden gemeten op cellen die dezelfde eigenschappen hebben als breintumorcellen’.

Twee miljoen euro nodig

De eerste fase van het onderzoek, dat op 1 maart is begonnen, zal zes tot twaalf maanden duren. Voor de tweede fase, waarbij wordt gewerkt met een patiëntengroep, is minimaal twee miljoen euro nodig. Olga van Harmelen tegen het Algemeen Dagblad: ‘Als stichting willen we wetenschappelijk bewijs vergaren voor de stelling dat cannabis werkt. Met als ultiem einddoel: het op de markt brengen van een legaal medicijn dat voor iedereen beschikbaar én vooral ook betaalbaar is.’

Professor dr. Martin van der Bent, die het onderzoek leidt, merkt dat veel van zijn patiënten wietolie gebruiken, ook al ontbreekt hard wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid. Van der Bent: ‘Dat maakt dat je het eens uitgezocht wil hebben. Je wilt patiënten dingen geven die werken, niet iets waarvan een patiënt dénkt dat het werkt.’

Zijn collega professor dr. Sieger Leenstra verwacht nog dit jaar de eerste bevindingen te kunnen melden, zei hij in februari in het Algemeen Dagblad: ‘Dat is afhankelijk van de reactie van de patiënten. We hebben veel informatie nodig zodat we een goede onderbouwing van de effectiviteit kunnen aantonen. Dat kost tijd. Maar over een maand of zes zouden we wel meer inzicht moeten kunnen hebben.’

‘Sla kanker de wereld uit’

Er worden inmiddels gesprekken gevoerd met het ministerie van VWS over steun aan de tweede fase van het onderzoek. En de stichting Embrace Life is bezig met het organiseren van golf- en tennistoernooien om meer geld in te zamelen, met als motto ‘Sla kanker de wereld uit’. Olga van Harmelen: ‘Als we resultaat boeken met het onderzoek, moet het ook makkelijker worden om geld te vergaren.’

Redactie BCD, 3 mei 2021

Bronnen:

UMCG start onderzoek effect cannabisolie bij uitbehandelde leverkankerpatiënten, Website UMCG, 20 april 2021
https://www.umcg.nl/w/umcg-start-onderzoek-effect-cannabisolie-bij-uitbe…

Wietolie bleek de redding voor kankerpatiënt Olga, nu strijdt ze voor een legaal medicijn, Algemeen Dagblad, 13 februari 2021
https://www.ad.nl/waterweg/wietolie-bleek-de-redding-voor-kankerpatient-…

VOC deelt 250 dvd’s uit op Binnenhof: ‘What if cannabis cured cancer’, VOC website, 19 maart 2011
https://voc-nederland.org/blog/2011/03/19/voc-deelt-250-dvds-uit-op-binn…

Erasmus MC in Rotterdam begint onderzoek naar werking van cannabis op hersentumoren, Mediwietsite 16 februari 2021
https://www.mediwietsite.nl/erasmus-mc-in-rotterdam-begint-onderzoek-naa…

What if cannabis cured cancer?, VS, 2010, Regie: Len Richmond
https://vimeo.com/66474740