De duidingssessie waarop het rapport is gebaseerd vond plaats in mei 2024 en werd begeleid door het Trimbos-instituut. Aan tafel zaten onderzoekers, preventiewerkers, zorgprofessionals, ervaringsdeskundigen en jongerenwerkers, dr. Ton Nabben (HvA), Menno Segeren (GGD Amsterdam), Peter Greeven (Novadic-Kentron), Andrea Breebaart (BrijderPreventie) en Dimitri Breeuwer (Stichting Vakbekwaamheid Cannabis Keten). Hun
gezamenlijke observaties geven een genuanceerd beeld: het gebruik stijgt niet, maar de manier waarop en de context waarin mensen cannabis gebruiken verandert wel.

Stabiel gebruik, veranderde context
Uit de cijfers blijkt dat het percentage Nederlanders dat cannabis gebruikt de afgelopen jaren nauwelijks is veranderd. Professionals signaleren echter dat jongeren op jongere leeftijd beginnen met blowen, vaker buiten de coffeeshop om kopen en een voorkeur hebben voor sterkere producten met een hoog THC-gehalte. “Cannabisgebruik is zichtbaarder en sociaal meer geaccepteerd. Het is niet per se méér, maar het voelt gewoner,” aldus een van de deelnemers aan de duidingssessie. Trimbos beschrijft dat cannabisgebruik zichtbaarder en sociaal meer geaccepteerd is dan voorheen. Tegelijkertijd merken professionals dat jongeren eerder over hun gebruik praten en dat er meer openheid is om hulp te zoeken wanneer dat nodig is. Deze observaties zijn afkomstig uit de duidingssessie en geven weer wat professionals signaleren in hun dagelijkse praktijk.

Trimbos beschrijft dat tijdens en na de coronaperiode meer mensen cannabis zijn gaan gebruiken om te ontspannen of beter te slapen. Waar blowen eerder vaak een sociale activiteit was, vond het gebruik in die periode vaker individueel plaats. Door het wegvallen van sociale contacten en ontmoetingsplekken verdween ook een belangrijk deel van de sociale controle. Professionals zien dat mensen daardoor sneller uit gewoonte gingen gebruiken en minder snel werden aangesproken of gesteund door hun omgeving. De cijfers en duiding laten zien hoe belangrijk de sociale context is voor verantwoord gebruik. Wanneer ontmoeting en toezicht ontbreken, ontstaat sneller risico op problematisch gebruik.

Volgens de cijfers uit het LADIS-register daalde het aantal cliënten dat hulp kreeg voor cannabisproblematiek van ruim 11.000 in 2011 naar 9.231 in 2022, met slechts een kleine stijging in 2023 (9.967). Tegelijkertijd groeide de bevolking in die periode van ongeveer 16,6 miljoen naar 17,8 miljoen inwoners. Dat roept de vraag op hoe deze cijfers zich verhouden tot de bevolkingsgroei: de lichte stijging in absolute aantallen lijkt relatief gezien eerder te wijzen op een afname van het aandeel mensen dat hulp ontvangt. In dezelfde periode verdubbelde het aantal mensen dat voldeed aan de criteria voor een cannabisstoornis. Dat verschil – stijgende problematiek, dalende hulpvraag – wordt in het rapport onderbouwd met cijfers en observaties uit de praktijk.

De coffeeshop als gereguleerde omgeving
Zowel de cijfers als de kwalitatieve duiding laten zien dat cannabis steeds vaker wordt gebruikt als copingmechanisme: om te ontspannen, te slapen of stress te verminderen. Professionals merken op dat dit gebruik niet direct problematisch is, maar wel vaker leidt tot dagelijks gebruik. Omdat het functioneel voelt, wordt het zelden als risicovol herkend. “Cannabis wordt vaker ingezet als zelfmedicatie bij stress of slapeloosheid,” aldus een van de geïnterviewden. “Mensen herkennen dat niet altijd als problematisch, omdat het tijdelijk helpt.” Ook hier geldt dat waar gebruik bespreekbaar is, zoals in de coffeeshop, het risico kleiner is dat het onzichtbaar blijft.

Als branche pleiten we al jaren voor het behoud van die sociale functie van de coffeeshop: een plek waar consumenten samenkomen, waar kennis wordt gedeeld en voorlichting vanzelfsprekend is. Het personeel is geschoold om vragen te beantwoorden, te signaleren wanneer gebruik mogelijk problematisch wordt en door te verwijzen als dat nodig is. In de coffeeshop is toezicht, transparantie en sociale controle aanwezig. Belangrijke onderdelen die juist helpen om risico’s te verkleinen. Het is een herkenbare, laagdrempelige omgeving waar gebruik zichtbaar blijft en waar ruimte is voor gesprek, in plaats van verplaatsing naar de huiskamer of de straat.

Professionals merken daarnaast op dat jongeren hun cannabis vaak buiten de coffeeshop verkrijgen. De beschikbaarheid via sociale media, straatverkoop of zelfs bezorgdiensten maakt het product gemakkelijk toegankelijk en nauwelijks te controleren. Jongeren krijgen daardoor geen voorlichting over sterkte of risico’s en ontwikkelen vaak al een voorkeur voor sterkere soorten voordat ze de leeftijd van 18 jaar bereiken. Bovendien lijkt het dealen van cannabis voor sommige jongeren een aantrekkelijke manier om geld te verdienen, vooral wanneer het te combineren is met ander werk, zoals pizza’s bezorgen. Hierdoor blijft het vaak onopgemerkt door ouders, terwijl jongeren zich niet altijd bewust zijn van de risico’s en gevolgen van het dealen. In de duidingssessie werd benadrukt dat juist de aanwezigheid van een gereguleerd verkooppunt, waar informatie, toezicht en sociale controle aanwezig zijn, van groot belang is om risico’s te beperken. Structurele regulering en legalisering van de keten zouden dit probleem pas echt kunnen aanpakken, omdat daarmee de kwaliteit en verkoop beter te monitoren zijn.

Grootste risico’s buiten het gereguleerde circuit
De cijfers van Trimbos laten zien dat de grootste risico’s zich voordoen buiten het gereguleerde circuit. Wie koopt via sociale media, straatdealers of privécontacten, heeft geen zicht op samenstelling, sterkte of risico’s. In de coffeeshop is dat anders. Er is duidelijke productinformatie, en binnen het wietexperiment geldt ook etikettering van THC- en CBD-gehaltes. Het personeel is geschoold en kan vragen beantwoorden, voorlichten en signaleren wanneer gebruik problematisch wordt. Er is strikte leeftijdscontrole, waardoor minderjarigen geen toegang hebben. Daarnaast heeft de coffeeshop een sociale functie: klanten komen er niet alleen om te kopen, maar ook om elkaar te ontmoeten, wat zorgt voor sociale controle en zicht op gedrag. Bovendien is er continu zicht op trends in gebruik en voorkeuren, wat vroegtijdige signalering van risico’s mogelijk maakt. Tijdens de coronaperiode bewezen coffeeshops hun maatschappelijke waarde. Ze bleven onder strikte voorwaarden open, hielden de handel uit het illegale circuit en boden een herkenbare, stabiele omgeving voor volwassen gebruikers. De risico’s die Trimbos beschrijft – vroeg beginnen, sterkere producten, gebruik zonder context – doen zich voor waar de coffeeshop
ontbreekt, niet waar zij functioneert zoals bedoeld.

In de Kamerbrief van staatssecretaris Tielen (VWS) van 7 oktober 2025 wordt erkend dat deze cijfers zorgelijk zijn, vooral voor kwetsbare groepen. De staatssecretaris stelt echter geen nieuw beleid voor en laat de opvolging over aan een volgend kabinet. Dat maakt het des te belangrijker dat de branche haar maatschappelijke rol blijft vervullen, door kennis te delen, signalen serieus te nemen en transparantie te bieden in de praktijk.

Het nieuwe onderzoek van het Trimbos-instituut laat op basis van cijfers en praktijkobservaties zien dat het cannabisgebruik in Nederland stabiel is, maar dat de omstandigheden veranderen. De risico’s nemen toe waar kennis, toezicht en sociale controle ontbreken, precies de elementen die de coffeeshop wel biedt. Uit de duidingssessie blijkt dat risico’s vooral toenemen buiten het gereguleerde circuit.

Bijlagen:

brief Staatssecretaris van VWS 7 oktober 2025
Trimbos Publicatie