Start wietproef voor onbepaalde tijd uitgesteld

Wat insiders al een tijdje wisten is nu ook officieel bekend: de start van het experiment gesloten coffeeshopketen is voor onbepaalde tijd uitgesteld. De Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch schrijft dit in een brief van 30 juni aan zijn gemeenteraad.

In zijn vijf pagina’s tellende brief, met als onderwerp ‘Arnhemse deelname aan het wietexperiment’, noemt Marcouch twee momenten in april. Op 16 april informeerden de ministers de Tweede Kamer over de voortgang van de wietproef. ‘De ministers gaven aan dat uit de teeltplannen en gesprekken met de ingelote telers bleek dat telers een langere voorbereidingstijd nodig hebben dan de eerder genoemde zes maanden’, schrijft Marcouch. ‘Zij wilden na aanwijzing van de telers opnieuw een voorlopig startmoment bepalen. Dat was voor hen het moment waarop naar verwachting de kwaliteit en diversiteit van de door de aangewezen telers geteelde hennep en/of hasj voldoende zou zijn.’

Teveel onzekerheden

Op 21 april vond een bestuurlijk overleg plaats over de wietproef, waaraan Marcouch deelnam. Marcouch: ‘Dit is een regulier overleg van de ministers met de burgemeesters van de tien deelnemende gemeenten aan het experiment (…). De ministers vertelden ons toen nogmaals dat een start van het experiment, voorafgegaan door een overgangsfase, in september of oktober van dit jaar niet haalbaar is. Tegelijkertijd konden zij op dat moment ook niet met zekerheid zeggen wanneer dit wel het geval is. Daarvoor kent het proces naar dat moment toe nog te veel onzekerheden.’

De Belgische krant Het Laatste Nieuws bracht dit nieuws op 1 juli als eerste, onder de kop ‘Nederland stelt experiment om teelt van cannabis legaal te maken uit’. Later op de dag volgden Nederlandse media. Op vragen van de NOS wilde een woordvoerder van het ministerie van V en J het woord uitstel niet in de mond nemen. De woordvoerder wees op het belang van een zorgvuldig proces met strenge eisen aan telers en de wiet.

Ingewikkelde proef

Het ANP citeerde een woordvoerster van het ministerie die benadrukt dat het project niet stil ligt. ‘Omdat het om een ingewikkelde proef gaat die helemaal nieuw is, vergen sommige onderdelen veel tijd. Ook moeten de tien deelnemende gemeenten op lokaal niveau hun eigen zaken regelen, zoals het aanwijzen van een locatie voor de wietteelt en daar vergunningen voor verstrekken. De gemeenteraad moet akkoord gaan.’ Volgens de woordvoerster is het niet te zeggen welke gemeente als eerste echt van start kan gaan. De Tweede Kamer krijgt ‘in het najaar’ een voortgangsbrief over de wietproef, meldt het ANP.

Dit uitstel komt niet onverwacht. Het was de ‘geringe voortgang’ bij de wietproef die Tweede Kamerlid Vera Bergkamp er toe aanzette om begin maart de wietwet van D66 door te geleiden naar de Eerste Kamer. ‘Sinds het regeerakkoord in 2017 tot nu zit er nog geen zaadje in de grond’, aldus Bergkamp op 4 maart in het Algemeen Dagblad. En: ‘Op basis van de verkiezingsprogramma’s is er nu ook een meerderheid voor legalisering in de Tweede Kamer. Ik zie een win-win-situatie.’

Wet gesloten coffeeshopketen

Sinds Bergkamp voorzitter van de Tweede Kamer is geworden, hebben haar D66 collega’s Joost Sneller en Sjoerd Sjoerdsma de verdediging van de wietwet, formeel ‘Wet gesloten coffeeshopketen’, overgenomen. In juni vond een schriftelijk overleg plaats tussen de Eerste Kamer en VWS minister Tamara van Ark over de wet.

Uit het verslag van dat overleg blijkt dat het kabinet faliekant tegen een stemming over de wietwet in de Eerste Kamer is. Van Ark: ‘Het op dit moment verder in procedure brengen van het initiatiefwetsvoorstel creëert een situatie die niet logisch aansluit op het experiment. De stelsels die respectievelijk binnen de experimentwet en het initiatiefwetsvoorstel worden opgezet zijn in grote mate verschillend.’

Uitbreiding van het gedoogbeleid

Op zich heeft de minister van VWS gelijk: in de wietwet wordt het gedoogbeleid uitgebreid naar de teelt, terwijl in de wietproef de Opiumwet feitelijk buiten werking wordt gesteld voor tien door de ministers van VWS en V en J aan te wijzen telers. ‘De regering is van mening’, schrijft Van Ark, ‘dat de juridische constructie die is gekozen bij het experiment, namelijk het reguleren van de volledige coffeeshopketen, te prefereren is boven een codificatie en uitbreiding van het gedoogbeleid’.

Maar wat als de Eerste Kamer de Wet tóch over de Wet gesloten coffeeshopketen gaat stemmen en er een meerderheid voor blijkt te bestaan? Het antwoord van minister van Ark: ‘Indien tussentijds een nieuwe wet over hetzelfde onderwerp wordt aangenomen die niet verenigbaar lijkt te zijn met de al geldende wet- en regelgeving, kan dit leiden tot een beeld van een overheid die geen betrouwbare partner is.’

Christelijke partijen

De vrees voor het beeld van een overheid die, richting coffeeshopondernemers, geen betrouwbare partner is zal veel van deze ondernemers verbazen. De overheid heeft zich immers zoveel vaker een onbetrouwbare partner getoond. De introductie van het wietexperiment terwijl de Tweede Kamer de wietwet van D66 al had aangenomen is op zich al weinig betrouwbaar. Alom wordt het experiment beschouwd als een compromis om de twee christelijke partijen in het huidige demissionaire kabinet Rutte III aan boord te houden.

Volgens het kabinet kan de wietwet onmogelijk een bijdrage leveren aan nieuw beleid of wetgeving. Van Ark: ‘Mocht de initiatiefwet worden aangenomen, dan zal de regering zich moeten bezinnen hoe dit zich verhoudt tot de voortgang van het experiment. Er lijkt daarmee geen mogelijke uitkomst te zijn van het experiment gesloten coffeeshopketen waarbij het initiatiefwetsvoorstel een logische rol vervult in het vervolg, of zou bijdragen aan een versnelling van de totstandkoming van nieuw beleid en wet- en regelgeving.’

Cookies

Het ziet er dus niet naar uit dat er dit jaar nog een zaadje de grond in gaat in het kader van de wietproef. Twee ingelote teeltinitiatieven zijn tot nu toe officieel bekend gemaakt: Cookies en Linsboer BV / The Plug. Lokale media meldden vorige maand dat ook voor Cannamax, een consortium van vijf bedrijven waaronder naar verluidt een Westlandse sierteler, alle seinen op groen staan.

De vraag is of het D66 duo Sneller en Sjoerdsma door zal pakken met de behandeling van de wietwet in de Eerste Kamer en de stemming er over. Het laatste nieuws op dat front: de Eerste Kamer commissie J en V levert inbreng voor nader voorlopig verslag op 14 september. Bij een stemming zou de Eerste Kamer Fractie-Nanninga wel eens de doorslag kunnen geven. Deze fractie van ex-Forum voor Democratie leden bezet zeven zetels. Nanninga houdt zich op de vlakte; ze liet via Twitter weten dat de fractie de wietwet nog nader moet bestuderen.

Redactie BCD, 2 juli 2021

Bronnen
Brief Marcouch ‘Arnhemse deelname aan het wietexperiment’ aan gemeenteraad, 30 juni 2021
https://ris2.ibabs.eu/Reports/ViewListEntry/Arnhem/d61628bd-0727-4be3-9a…

Nederland stelt experiment om teelt van cannabis legaal te maken uit, Het Laatste Nieuws, 1 juli 2021
https://www.hln.be/buitenland/nederland-stelt-experiment-om-teelt-van-ca…

Proef met legale inkoop en verkoop van wiet nog niet in najaar van start, NOS Nieuws, 1 juli 2021
https://nos.nl/artikel/2387490-proef-met-legale-inkoop-en-verkoop-van-wi…

Wietexperiment in onder meer Breda en Tilburg opnieuw vertraagd, ANP / Omroep Brabant, 1 juli 2021
https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/3413626/wietexperiment-in-onder-meer…

Wietproef uitgesteld, onduidelijk wanneer experiment wel van start kan, NH-Nieuws, 1 juli 2021
https://www.nhnieuws.nl/nieuws/288268/wietproef-uitgesteld-onduidelijk-w…

Haagse goedkeuring voor wietteelt op NEXTgarden, Groentennieuws.nl, 29 juni 2021
https://www.groentennieuws.nl/article/9334664/haagse-goedkeuring-voor-wi…

Rutte III zit duidelijk niet te wachten op Wietwet blijkt uit overleg met Van Ark, CannabisIndustrie.nl, 15 juni 2021
https://cannabisindustrie.nl/rutte-iii-wietwet-eerste-kamer-gesloten-cof…

D66 voert druk op met wet over staatswiet, Algemeen Dagblad, 4 maart 2021
https://www.ad.nl/politiek/d66-voert-druk-op-met-wet-over-staatswiet~aaa…