Sociaal maatschappelijke functies coffeeshop

Coffeeshops zijn meer dan verkooppunten van hasj en wiet. Regelmatig vervullen ze een of meerdere speciale rollen in de samenleving.

Coffeeshop Columbus in Harderwijk wordt door een stichting gerund. Bestuurslid van de stichting Hans Nijman: ‘De gemeente had behoefte aan een coffeeshop en nodigde belangstellenden uit om een plan te maken voor een coffeeshop in de vorm van een stichting. Uiteindelijk is Harderwijk met onze stichting in zee gegaan.’ Coffeeshop Columbus opende in maart 2018 de deuren en heeft 17 man personeel in dienst. De coffeeshop werkt samen met onder meer verslavingszorginstelling Tactus en de gemeente en heeft nauw contact met omwonenden.

Steun aan maatschappelijke organisaties

Bij de nieuwe coffeeshop kon er vanaf het eerste moment goed worden nagedacht over hoe de shop in de samenleving zou moeten staan. De stichtingColumbus Cannabisstore werd opgericht met een maatschappelijk en sociaal doel. Nijman: ‘Allereerst is het natuurlijk de bedoeling dat Columbus goede hasj en wiet verkoopt en dat consumenten deze producten in een veilige en sociale omgeving kunnen gebruiken.’ Columbus loopt goed en maakt winst. Die winst vloeit terug naar de samenleving, omdat deze coffeeshop geen commercieel bedrijf is. Dat gebeurt onder meer door het steunen van maatschappelijke initiatieven. Nijman: ‘We draaien bijna een jaar en we weten nog niet 100% welke projecten we gaan helpen. We ondersteunen al een lokaal muziekfestival. Daarnaast gaat Stichting Columbus een aantal organisaties sponsoren die zich inzetten voor de samenleving en die geen of nauwelijks subsidie van de overheid ontvangen. We zijn nog aan het uitzoeken welke initiatieven we willen supporten.’

Vaporizer

Een tweede functie van de Harderwijkse coffeeshop is een actieve rol in de discussie over het gebruik van de vaporizer. Het samen gebruiken van cannabis in de coffeeshop is een belangrijk onderdeel van het bestaansrecht van coffeeshops. Als consumenten in de shop blowen kun je ze uitnodigen om over hun overmatig gebruik te praten, mocht daar sprake van zijn. Verder ook is het samen delen van cannabis symbolisch belangrijk. Samen is mooier dan alleen. Nijman: ‘Een coffeeshop moet dan ook ruimte bieden aan consumenten om te blowen. Maar het tabaksverhaal gooit daarbij roet in het eten. De tabak gaat er binnen afzienbare tijd gewoon uit, ook in de coffeeshop. De vaporizer is een van de alternatieven voor tabak. Maar de vape is nog niet zo geaccepteerd als de joint met tabak. Daarom wil Columbus het gebruik van de verdamper actief bevorderen.’ Dat doet de coffeeshop door de verkoop van vaporizers, maar ook door het geven van gerichte informatie en workshops.

Een andere maatschappelijke rol van Columbus is de bewustmaking rondom het gebruik van wegwerpplastic. ‘Daar zijn we druk mee bezig. We gebruiken geen rietjes en andere plastic dingen die niet echt nodig zijn. Verder willen we snel afbreekbare zakjes als verpakking voor onze wiet gaan gebruiken. Binnen vijf maanden zijn de zakjes die we gaan gebruiken vercomposteerd.’

Zorg voor elkaar

Naast de maatschappelijke functies heeft de coffeeshop in Harderwijk ook een heel belangrijke sociale functie. ‘Een coffeeshop is dé plek waar mensen op elkaar letten. Gaat het wel goed met iemand, kan een regelmatige bezoeker van de coffeeshop misschien wat steun gebruiken?’ Nijman legt uit dat het personeel in Columbus getraind is om mensen goed in de gaten te houden. ‘Probleemgebruik wordt zo snel herkend. Maar onderling geven klanten van de coffeeshop elkaar ook uitleg over het omgaan met cannabis. Hoe maak je een mooie joint? Maar ze zeggen elkaar ook: “koop af en toe eens andere wiet dan je gewend bent.” Of: “rook eens een weekje helemaal geen joint.”’

Een coffeeshop als Columbus werkt een beetje als een gemeenschap. Mensen letten op elkaar. En dan gaat het om meer dan alleen hun cannabisgebruik. Vaak kun je aan de functies die Nijman van ‘zijn’ coffeeshop omschrijft nog een ‘buurtfunctie’ toevoegen. Om problemen met omwonenden te vermijden zorgen veel coffeeshops ervoor dat het rustig blijft in de omgeving rondom de coffeeshop. In Harderwijk zorgen speciaal opgeleide beveiligers ervoor dat de leefbaarheid in de buurt verbetert, tot grote tevredenheid van direct omwonenden van de coffeeshop, blijkt uit een recent gehouden burenbijeenkomst.

Aanzien

Coffeeshops hebben een maatschappij-ondersteunende functie. Helaas hoor je weinig bestuurders en politici dat luidop uitspreken. Coffeeshops worden vaak gezien als veroorzakers van problemen en criminaliteit. Dat is vervelend om te horen als je je als coffeeshop al jaren inzet voor de vitaliteit van de wijk en eerder het idee hebt dat je meewerkt aan de oplossing van een paar problemen.

Het bestuur van de stichting Columbus bestaat naast Nijman – die tot voor kort biologieleraar was – uit vier andere leden die hun sporen hebben verdiend in de samenleving. Wat dat betreft heeft coffeeshop Columbus misschien nóg wel een functie. Omdat de stichting wordt bestuurd door personen met een maatschappelijk aanzien wordt de coffeeshop in Harderwijk niet zozeer gezien als een plek waar drugs worden gebruikt, maar meer als een initiatief dat een maatschappelijk doel dient. Dat komt ten goede aan het aanzien van coffeeshops in het algemeen.

Redactie BCD, 18 februari 2019