Roken in coffeeshops finito?

Tabak roken in coffeeshops is binnen twee jaar niet meer toegestaan, zoals de vlag er nu bij hangt. Het is onuitstaanbaar dat het verbod op tabak het einde van de coffeeshop zou inluiden.

De ban op rookruimtes hangt als een zwaard van Damocles boven de sector. Vanaf 1 juli 2008 mag er volgens de Tabakswet behalve op de werkplek ook niet meer gerookt worden in de horeca, in evenementenhallen, congrescentra, luchthavens, overdekte winkelcentra en in instellingen voor kunst, cultuur en sport. Vanaf dat moment mag er alleen nog maar in speciaal daarvoor ingerichte rookruimtes tabak worden gerookt. Een uitspraak van de rechter in april 2018 maakt ook het roken van tabak in rookruimtes strafbaar. Omdat veel horecabedrijven de afgelopen jaren hebben geïnvesteerd in rookruimten probeert de minister het invoeren van de regel te vertragen door in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. Tot die instantie een uitspraak heeft gedaan, wordt het verbod niet gehandhaafd. De cassatieprocedure duurt naar verwachting een jaar of twee en daarna zal het gedaan zijn met het roken in rookruimtes, zoals het er nu voor staat. Dat is een flinke zeperd voor al die coffeeshops die de afgelopen jaren mooie rookruimtes met dure afzuiginstallaties hebben laten bouwen. Maar het is ook een bedreiging voor het goed functioneren van coffeeshops.

Verblijfsfunctie coffeeshops belangrijk

Het is belangrijk dat consumenten in de coffeeshop kunnen verblijven. Op die manier kan het personeel van de coffeeshop een oogje in het zeil houden en ingrijpen bij problematisch gedrag of problematisch gebruik van cannabis. Vaak heeft het coffeeshoppersoneel daarvoor een scholing gehad. Daarnaast zijn coffeeshops de belangrijkste plek voor preventie en hebben veel coffeeshops een sociale functie die vergelijkbaar is met het ouderwetse buurthuis. Het zijn belangrijke redenen om de coffeeshop te behouden. Omdat het bij het verblijven in de shop draait om het roken van cannabis (grotendeels met tabak), ging een delegatie van het Landelijk Overleg Coffeeshopbonden (LOC) in 2008, voor overleg naar minister Klink van Volksgezondheid. Tijdens dat overleg wist de afvaardiging van het LOC de minister te overtuigen van het belang van de coffeeshops. Klink liet daarop weten dat de coffeeshops een lage prioriteit hadden bij het controleren in het kader van de Tabakswet. Vrij vertaald: Voor coffeeshops knijpen we een oogje dicht wat roken betreft. Jammer genoeg mocht er van dit gesprek geen verslag worden gemaakt. Misschien is het opnieuw tijd voor zo’n gesprek, al zal er nooit zwart op wit worden gesteld dat tabak roken in de coffeeshops wordt toegestaan.

Edibles en roken zonder tabak

Kun je in de coffeeshops dan geen hasj of wiet consumeren zonder tabak? Dat kan wel, maar in Nederland worden hasj en wiet sinds jaar en dag vooral gerookt in combinatie met tabak. Puristen mogen dan bij hoog en laag beweren dat een pure joint zonder tabak veel beter is, maar ‘wij’ Nederlanders zijn nou eenmaal anders gewend. Vaporisers, pijpjes, tabaksvervangers, waterpijpen, edibles en pure wietjoints vallen niet onder het tabaksverbod, maar al deze manieren van gebruik vormen slechts een klein aandeel in de totale cannabisconsumptie. Nou is de manier waarop wiet wordt geconsumeerd langzaam aan het veranderen, maar het is onwaarschijnlijk dat iedereen deze zomer massaal – net als in Amerika – aan de THC candies, brownies en andere edibles gaat. Los van het feit dat er slechts in enkele gemeenten edibles mogen worden verkocht.

Dan maar het terras op met zijn allen om een jointje te roken? Lang niet alle coffeeshops hebben een terras. En bovendien lijken de dagen van het terras als vrijplaats van de tabaksgebruiker eveneens geteld. Minister Blokhuis van Volksgezondheid wil toe naar een rookverbod op terrassen.

Buitengewoon opsporingsambtenaren

De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) is de instantie die controleert op het naleven van het rookverbod in de horeca. De NVWA deelt boetes uit die niet mals zijn. Bij de eerste overtreding van het rookverbod kun je als ondernemer een boete van € 600 krijgen. Bij een tweede overtreding wordt de boete € 1.200, maar het kan oplopen tot € 4.500. Tot nu toe waren de buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) van de NVWA vooral bezig met het naleven van het rookverbod in restaurants, cafés en hotels, maar nu het grootste deel van de horeca rookvrij is hebben de boa’s alle tijd voor de coffeeshops.

‘Opgewekte moedeloosheid’, was volgens Nico Dijkshoorn nog de beste omschrijving van de sfeer onder coffeeshopondernemers die eind mei aanwezig waren tijdens het congres van De Transparante Keten. Het is inderdaad niet iets om vrolijk van te worden. De trein van het tabaksverbod dendert voort. Daar kun je van alles van vinden. Maar ergens heeft de minister van Volksgezondheid natuurlijk een punt. Tabak is verslavend en schadelijk voor de gezondheid. Het is goed om tabaksconsumptie waar mogelijk aan banden te leggen. Maar een wereld zonder coffeeshops heeft ook schadelijke gevolgen voor de gezondheid.

Wijsheid

De minister zal al zijn wijsheid moeten aanwenden om dit probleem uit de wereld te helpen. Wij moeten als coffeeshops mee op zoek naar een gezamenlijk gedragen oplossing. Dat vraagt om een actieve en constructieve opstelling. Dat kunnen we, hebben we in 2008 bij Klink bewezen. De coffeeshops mogen niet in rook opgaan…

Redactie BCD, 6 juni 2018