Radar Review: Big Pharma zenuwachtig van CBD-olie?

“Is het gebruik van wietolie wel veilig?” De aankondiging van het Radar programma maandagavond beloofde weinig goeds. Tijdens de uitzending bleek al snel dat het verhaal was ingegeven door de Big Pharma – dank u oud-Bedrocan topman Dr Arno Hazekamp – die met lede ogen moeten aanzien dat burgers kiezen voor zelfbeschikking en de apotheek links laten liggen.

Radar testpanel weet wat CBD is

De snelgroeiende populariteit van CBD-olie zit de farmaceutische industrie niet lekker. Nederlanders blijken massaal te kiezen voor CBD-olie varianten die buiten de apotheek te krijgen zijn. Volgens een onderzoek dat Radar onder haar eigen testpanel hield, koopt 53% de CBD-olie gewoon in de winkel, schaft 38% het online aan, verkrijgt 12% het via bekenden en maakt 4% het zelf.

Helemaal onderaan de lijst staat de apotheek: 3% schaft de CBD-olie daar aan. Dat heeft volgens Radar te maken met het gemak en de prijs. De apotheek-variant is namelijk stukken duurder.

Wantrouwen tegenover farmaceutische industrie

Zelf denk ik dat dit niet de voornaamste redenen zijn waarom burgers de apotheek-olie massaal links laten liggen. Een belangrijke reden is dat veel mensen de farmaceutische industrie niet (meer) vertrouwen. Dat hebben ze vooral aan zichzelf te danken. Het helpt natuurlijk niet als allerlei medicijnen zo duur worden gemaakt dat deze niet meer vergoed kunnen worden.

Vanochtend las ik weer zo’n verhaal in De Volkskrant waarin een woordvoerster van de grootste medicijnfabrikant ter wereld krokodillentranen huilt, omdat de medicijnuitgaven in Nederland onder het Europese gemiddelde liggen.

Russische roulette

In de uitzending van Radar met de titel ‘Wietolie: – een wondermiddel?’ werd Arno Hazekamp naar voren geschoven om duidelijk te maken dat mensen grote risico’s nemen wanneer zij CBD-olie gebruiken die zij buiten de apotheek aanschaffen. Hazekamp gebruikte grote woorden. Hij sprak over ‘Russische roulette’.

Hazekamp trad eerder ook al als ‘expert’ in televisieprogramma’s op. Toen had hij nog een witte jas aan. Waarschijnlijk dacht hij daarmee een zekere autoriteit uit te stralen als wetenschapper. Ik heb hem een keer laten weten dat dit bij veel cannabisliefhebbers juist een averechts effect heeft. Ik vertelde hem dat dit zijn geloofwaardigheid aantast omdat mensen ‘witte jassen’ associëren met het grote geld van de farmaceutische industrie.

Arno Hazekamp, wetenschapper op glad ijs

Kennelijk heeft hij mijn advies ter harte genomen. Deze keer droeg hij geen witte jas. Maar zijn boodschap bleef hetzelfde. Met angstverhalen over bijwerkingen van CBD-olie als gevoelens van onrust, paniekaanvallen en hallucinaties suggereerde hij dat alle varianten die je buiten de apotheek koopt onveilig zijn, omdat ze mogelijk THC bevatten.

De winkeliers die aan het woord kwamen wrijven zich in de handen met de extra omzet van het razend populaire CBD-product…

Hij hield de kijkers voor dat ze bovendien grote kans lopen om bij de neus te worden genomen. Dat baseerde hij op een onderzoekje waarbij hij 46 flesjes die op de markt verkrijgbaar zijn heeft geanalyseerd. Zeven van die flesjes zouden nauwelijks CBD bevatten. En in enkele flesjes waren restanten van THC aangetroffen. Omdat het om een te kleine steekproef ging wilde hij echter niet zeggen om welke merken het precies ging. Met andere woorden: hij deed allerlei uitspraken waarvan de betrouwbaarheid wetenschappelijk gezien niet bewezen is. Dan begeef je je als wetenschapper op glad ijs.

“Dat de Big Pharma zich dik tegen de uitzending hadden aan bemoeid, werd helemaal duidelijk toen Ruud Coolen van Brakel, woordvoerder van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik, een oproep aan de fabrikanten deed om CBD-olie als geneesmiddel te laten registreren”

De bijwerkingen die iemand eventueel kan ervaren omdat er iets van THC in de olie zit, lijken mij ook weer niet van dien aard dat je daar zulke grote woorden voor moet gebruiken. Ja, je kunt er een beetje stoned of high van worden. En ja, dat kan vervelend zijn als dit onverwachts gebeurt en je dat nooit hebt meegemaakt. Maar het is niet levensbedreigend. Dat is wel anders bij veel medicijnen die je in de apotheek kunt krijgen.

Dus om nou net te doen alsof mensen enorme risico’s nemen lijkt me toch enigszins overdreven.

Geen woord over (eventuele) vervuiling

Wat ik zelf wel een risico zou vinden is als er pesticiden of andere bestrijdingsmiddelen in de wietolie waren teruggevonden. Maar daar zei hij niks over. Dat kan verschillende dingen betekenen. Hazekamp heeft er niet naar gezocht. Hij heeft het niet teruggevonden bij de analyses.

Of hij zei er niks over omdat nog volstrekt onduidelijk is welk effect dit op consumenten heeft. Door het jarenlange verbod op cannabis staat het onderzoek immers nog in de kinderschoenen. We weten dus ook niet óf en hoeveel bestrijdingsmiddelen iemand eventueel binnen krijgt.

Het kan ook nog zo zijn dat hij er niet helemaal zeker van is of de apotheekvariant inderdaad geen bestrijdingsmiddelen bevat en het hem daarom wijs leek daarover te zwijgen.

Invloed Big Pharma

Dat de Big Pharma zich dik tegen de uitzending hadden aan bemoeid, werd helemaal duidelijk toen Ruud Coolen van Brakel, woordvoerder van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik, een oproep aan de fabrikanten deed om CBD-olie als geneesmiddel te laten registreren. Het steekt de farmaceuten dat er medische claims op een product worden gelegd dat bij drogisterijen en reformzaken kan worden gehaald. Zolang CBD-olie als voedingssupplement geregistreerd staat voelt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zich niet geroepen om controles uit te oefenen op de medisch claims en de productiewijze.

Geen overheidscontrole op CBD-olie

En de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) – die controles uitvoert op drogisterijen en reformzaken – laat als reactie op de uitzending weten dat zij niet handhaaft omdat de status van CBD-olie nog onduidelijk is: “Op dit moment is het zo dat het – afhankelijk van wat er precies in een specifieke olie is verwerkt en welke claim er op het etiket staat – zou kunnen gaan om een voedingssupplement, een geneesmiddel of een opiumwetmiddel.  Dat maakt dat – afhankelijk van de aanprijzing en de samenstelling (CBD en THC) – het product onder het toezicht van de NVWA, IGZ of in sommige gevallen zelfs de politie kan vallen.”

Die discussie wordt momenteel in Brussel gevoerd. Voorlopig zullen er dus geen controles op de samenstelling en zuiverheid van de producten plaatsvinden.

“De werking van CBD-olie werd door niemand betwist, ook niet door het UMC… De zeer spaarzame ongelukjes betreffen olie waar – al dan niet per ongeluk – ook wat THC in terecht is gekomen. Dus eigenlijk is goede CBD-olie dus gewoon veilig…”

Werking niet in twijfel getrokken

Alle woordvoerders in de uitzending leken zich er trouwens zeer wel van bewust dat ze de werking van CBD-olie niet al te hard in twijfel moesten trekken. De redactie had voor de uitzending vele mails gehad van ongeruste burgers die hen op het hart drukten de olie niet al te zeer af te kraken omdat ze er zoveel baat bij hebben. Hazekamp en Coolen van Brakel lieten beiden weten dat de effecten op het eerste gezicht veelbelovend zijn. Omdat het om een relatief nieuw verschijnsel gaat, zit er nog een groot gat in onze kennis.

Zenuwachtig

Ik geef toe. Het is gevaarlijk om te stellen dat CBD-olie kanker geneest. Daar is onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor. Het is ook goed om meer onderzoek te doen naar de werking van de olie, zeker op de langere termijn. Maar het is duidelijk dat de farmaceutische industrie enigszins zenuwachtig wordt van de snelgroeiende populariteit van CBD-olie.

Ik denk dat ze er beter aan doen om te accepteren dat een deel van de bevolking geen zin meer heeft in geldverslindende systemen die hun opleggen welke medicijnen ze wel of niet moeten gebruiken. Mensen kunnen best een deel van de klachten die ze hebben zelf verhelpen met natuurlijke middelen die ze zelf maken. De overheid en de farmaceuten zouden er goed aan doen om dat te faciliteren.

Over de controle op de CBD-olie, naar aanleiding van de uitzending van Radar over dit onderwerp (02-10-2017) laat de NVWA het volgende weten: 

‘De NVWA is bekend met de toenemende populariteit van CBD-olie. De NVWA houdt toezicht op voedingssupplementen, maar de status van CBD-olie is op dit moment nog onduidelijk. In Brussel wordt momenteel gediscussieerd over de vraag of CBD-olie al dan niet een nieuw voedingsmiddel is. Op dit moment is het zo dat het – afhankelijk van wat er precies in een specifieke olie is verwerkt en welke claim er op het etiket staat – zou kunnen gaan om een voedingssupplement, een geneesmiddel of een opiumwetmiddel.  Dat maakt dat afhankelijk van de aanprijzing en de samenstelling (CBD en THC) het product onder het toezicht van de NVWA, IGZ of in sommige gevallen zelfs de politie kan vallen.

De NVWA houdt toezicht op voedingssupplementen. Een voedingssupplement valt onder de Warenwet; op waren mogen geen medische claims staan. Bij medische claims kan zowel de NVWA als de IGZ handhaven. De NVWA handhaaft bij drogisterijen en reformzaken, de IGZ bij apothekers.’