Politie controleert rijden onder drugsinvloed

De politie controleert tegenwoordig stevig op rijden onder invloed van drugs. De straffen zijn niet mals. Ook bij ‘passief’ cannabisrook inademen bestaat risico dat je op een drugstest positief scoort. Iets om rekening mee te houden als je in een coffeeshop werkt.

Het was altijd al strafbaar om onder invloed van drugs aan het verkeer deel te nemen, maar twee jaar geleden zijn er daadwerkelijk waarden vastgesteld, die een bestuurder niet mag overschrijden.

Sinds de zomer van 2017 controleert de politie bestuurders van auto’s op drugs, met behulp van de speekseltest. Een agent kan die speekseltest afnemen bij een bestuurder die zich vreemd gedraagt, of als er bijvoorbeeld een wietzakje op het dashboard ligt. Een speekseltest kan aantonen dat een bestuurder THC in zijn speeksel heeft, wat wil zeggen dat hij enkele uren daarvoor THC heeft geconsumeerd. De speekseltest geldt echter niet als bewijs in een strafzaak. Daarom moet de bestuurder na een positieve THC speekseltest naar het politiebureau voor een bloedtest.

Die bloedtest zal precies aantonen hoeveel THC er in het bloed van de chauffeur zit. Zolang de THC-waarde onder de 3,0 mg/liter bloed blijft is er niets aan de hand. Zit er meer THC in het bloed dan verkeert de bestuurder volgens de wet ‘onder invloed’ en wordt hij hard aangepakt. In 2018 werden bijna 3000 automobilisten op de bon geslingerd voor rijden onder invloed van THC of andere drugs, na een bloedtest, volgend op de speekseltest. De overtreders zijn minimaal een half jaar hun rijbewijs kwijt en krijgen een boete van minimaal 850 euro. Forse straffen. In de helft van de gevallen werd de zaak in 2018 doorgespeeld aan het CBR.

CBR onderzoekt drugsmisbruik

Als de zaak bij het CBR belandt, dan is iemand nog verder van huis, ervan uitgaande dat deze persoon zijn rijbewijs terug wil. Het Centraal Bureau Rijvaardigheden doet bij te hoge THC-waarden in het bloed een onderzoek naar de rijgeschiktheid van de persoon in kwestie. Een onderdeel van dit rijgeschiktheidsonderzoek is een psychiatrisch onderzoek naar drugsmisbruik (kosten 1200 euro, te betalen door de bestuurder). Meer dan de helft van de bestuurders (een advocatensite noemt 80%) die met drugs achter het stuur zijn gepakt, komt niet door deze test heen! Zolang het onderzoek duurt krijgt iemand zijn rijbewijs niet terug. Als een overtreder uiteindelijk zijn rijbewijs heeft teruggekregen wordt hij of zij nog twee tot vier jaar door het CBR gevolgd. In die periode mag de gecontroleerde bestuurder geen THC in zijn lichaam hebben en dat wordt getest met een urinetest, die het gebruik van THC van twee maanden voor de test nog kan aantonen.

3,0 mg/liter bloed

Bij alcohol in het verkeer gaat het sinds jaar en dag om een maximaal toegestane hoeveelheid van 0,5 promille alcohol in het bloed (dat komt overeen met 0,22 mg alcohol per liter bloed). Voor THC geldt een maximum toegestane waarde van 3,0 milligram THC per liter bloed (bij drugs rekent de politie niet met promillages maar met mg/liter bloed). Met meer dan 3,0 milligram THC per liter bloed ben je in overtreding als je aan het verkeer deelneemt. Ook voor andere drugs gelden maxima: zo mag iemand maximaal 20 microgram morfine (heroïne) per liter bloed hebben achter het stuur en 50 microgram amfetamine, methamfetamine, cocaïne, MDMA, MDEA of MDA.

Als je een joint hebt gerookt zit je al snel op 70 microgram, stelt Daan van der Gouwe van het Trimbosinstituut, in 2016 op de website van de NOS. “Maar na twee tot drie uur zitten de meesten weer onder die grens van 3 microgram.” Dat geldt helaas niet voor iedereen. Mensen die al jaren blowen hebben soms nog vier dagen nadat ze een joint hebben gerookt een te hoge THC-waarde in hun bloed. “Die zouden ook betrapt kunnen worden terwijl ze helemaal niet meer onder invloed zijn,” aldus Van der Grouwe.

Hoe lang is THC aantoonbaar in het lichaam?

Voor iemand die het besturen van auto’s combineert met het consumeren van cannabis is het van groot belang om te weten dat THC in speeksel 6 tot 8 uur na consumptie aantoonbaar is. Als je vaak cannabis consumeert of het al jaren doet zit het langer in je speeksel én in je bloed. In bloed blijft THC sowieso langer aantoonbaar dan in speeksel. Tot 14 dagen na consumptie verraadt je bloed dat je cannabis hebt geconsumeerd. Als iemand er in het weekend op los heeft gepaft en de vrijdag daaropvolgend een bloedtest ondergaat, is de kans klein dat er nog 3,0 mg THC per liter bloed wordt gevonden. Maar twaalf uur na de laatste joint van dat weekend zou die waarde nog best wel eens kunnen worden gevonden! Ook bij iemand die normaal gesproken niet zoveel blowt.

Er zijn geen ‘harde’ periodes aan te geven waarbinnen je niet veilig scoort op een bloedtest. Van invloed op die periodes zijn de regelmaat waarmee iemand cannabis consumeert en de lengte van iemands cannabiscarrière. Als je al jaren blowt of als je regelmatig blowt, is de kans dat een te hoge THC waarde in het bloed wordt gevonden groter en duurt de afname van die waarde langer. Ook is de hoeveelheid lichaamsvet van de consument van belang. Als THC in het bloed terechtkomt wordt het afgegeven aan het vetweefsel. Later geeft het vetweefsel de THC weer langzaam af aan het bloed. Hoe meer lichaamsvet, hoe langer de THC in het lichaam blijft circuleren. De lengte van het verblijf van THC in het bloed hangt tenslotte ook nog af van iemands metabolisme (spijsvertering).

Urine en haar

In urine is tot 4 weken na consumptie van cannabis THC-COOH aantoonbaar. Dat is een afbraakproduct dat vrijkomt als het lichaam THC ‘verwerkt’. THC-COOH in de urine toont dus aan dat iemand in de weken ervoor THC heeft geconsumeerd. Bij iemand die incidenteel cannabis consumeert is de THC- COOH na een dag of vijf niet meer aantoonbaar in de urine. Bij een ‘frequente gebruiker’ kan het een maand duren. In haar blijft THC maanden tot meer dan een jaar zichtbaar. In het geval van ‘drugs in het verkeer’ wordt de urinetest niet gebruikt, omdat er geen THC-waarde (mg/l bloed) mee kan worden bepaald.

Verschil regelmatig/incidenteel gebruik

De werking van cannabis is bij de een anders dan bij de ander. Waar iemand die bijna nooit blowt knetterstoned kan worden van een paar trekken van een lichte joint, voelt iemand die veel blowt enkele uren na het roken van een zware joint niets meer van het effect. Toch is het waarschijnlijk dat degene die regelmatig cannabis gebruikt niet door een speekseltest heen komt, ondanks het feit dat hij zich prima in staat voelt om enkele uren nadat hij heeft geblowd auto te rijden. Wellicht is degene die incidenteel blowt na 6 uur nog steeds een beetje daas, maar komt deze incidentele blower wél door de speekseltest heen.

Onverzekerd met THC bloed

Er is wat onduidelijkheid over de kwestie of een bestuurder van een auto die onder invloed een ongeluk veroorzaakt wel verzekerd is. Bij een ongeluk onder invloed (van alcohol of drugs) vergoedt een verzekeraar de schade aan auto van deze bestuurder niet. De verzekeraar zal wel de schade vergoeden aan een ander, dat is een wettelijke verplichting. Een aantal verzekeraars heeft echter in de polisvoorwaarden opgenomen dat deze ‘wegens aansprakelijkheid’ (WA) vergoeding aan een derde uiteindelijk zal worden verhaald op de verzekerde, als die onder invloed was. Dat betekent dus dat iemand die onder invloed een ongeluk veroorzaakt uiteindelijk moet opdraaien voor alle financiële consequenties van dat ongeluk. Dat kan flink in de papieren lopen…

Hier is te vinden welke verzekeraars de schade aan een ander verhalen op de verzekerde als die het ongeluk onder invloed veroorzaakte.

Ook passief roken aantoonbaar

Voor veel professionals in de coffeeshop sector zal een deel van de bovenstaande informatie niet nieuw zijn. Een boeiende aanvulling van deze informatie zijn misschien nog twee onderzoeken naar het effect van het ‘meeroken’. Wat gebeurt er als iemand die geen cannabis consumeert urenlang in een ruimte verblijft waarin anderen cannabis roken? Overschrijdt zo iemand dan de voor verkeersdeelname maximale THC waarden?

Uit een eerste onderzoek blijkt dat THC in zo’n geval tot 30 minuten na het verlaten van de ruimte met cannabis rook in het speeksel aantoonbaar is. Daarna niet meer.

Bij een tweede onderzoek in een coffeeshop in Maastricht in een vergelijkbaar geval tonen bloedtesten en urinetesten tot 3,5 uur na het verlaten van de coffeeshop THC aan. De waardes daarvan zijn alleen erg laag en blijven ruim onder de 3,0 mg THC per liter bloed. Voor een bestuurder van een auto vormt dit wettelijk geen probleem.

Ga toch fietsen?

Blowen en autorijden is een giftige mix. Ook al denk je dat je na een jointje prima kunt rijden, een speekseltest gevolgd door een bloedtest kan vervelende gevolgen hebben. Zorg daarom dat je niet in een situatie terecht komt waarin je een speekseltest moet ondergaan binnen 8-10 uur nadat je cannabis hebt geconsumeerd. Bloedtesten kunnen rood uitslaan, ook al voel je de invloed van een joint niet (meer). Er wordt tegenwoordig stevig gecontroleerd en de straffen voor ‘drugsmisbruik in het verkeer’ zijn fors.

Aan de andere kant: Fietsen mag officieel ook niet met een te hoge THC-waarde in je bloed. Zou dat betekenen dat je alleen nog maar in de buurt van je bed zou mogen blowen?

De speekselcontrole en het vaststellen van strafbare THC-waarden in het bloed is vervelend nieuws voor veel cannabisconsumenten. Aan de andere kant zijn deze regels niet bedoeld om cannabisliefhebbers te pesten, maar om weggebruikers te beschermen tegen autobestuurders die onder invloed zijn.

enkele bronnen:

https://www.drugsinfoteam.nl/vraag-antwoord/veelgestelde-vragen/drugstesten

https://teamalert.nl/over-teamalert/speekseltest/

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verkeersveiligheid/vraag-en-antwoord/drugs-in-het-verkeer

https://www.advocaat-verkeersstrafrecht.nl/rijden-onder-invloed-van-cannabis-wiet-joint-hennep/

https://www.cnnbs.nl/waarschuwing-cannabispatienten-rijden-onverzekerd-auto/

https://www.cnnbs.nl/gezeik-thc-testen-verkeer/

https://www.voc-nederland.org/2017/07/cannabis-en-de-speekseltest-1-de-regels-en-de-problemen/

https://www.voc-nederland.org/2017/07/cannabis-en-de-speekseltest-2-bescherm-jezelf/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15516313

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20465865

Redactie BCD, 28 februari 2019