Doe dit onze stad niet aan!

Boodschap aan burgemeester en wethouders van Amsterdam: Het voornemen van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema om toeristen te weren uit de coffeeshops met het zogenaamde ingezetenencriterium, heeft geleid tot wereldwijde publiciteit én een stroom van kritiek.

Die kritiek komt uit heel verschillende hoeken, maar drie punten komen steeds terug. Ten eerste: het i-criterium zal geen problemen oplossen, maar juist problemen veroorzaken en verergeren. Ten tweede: maatregelen die de druk van het massatoerisme wél zouden verminderen worden niet of te weinig ingezet. Ten derde: coffeeshops hebben een belangrijke sociale functie en zijn het meest effectieve middel tegen illegale handel in drugs.

Venetië

Niemand zal ontkennen dat Amsterdam, vóór de corona pandemie, zuchtte onder de uitwassen van het massatoerisme. Venetië geldt daarbij als afschrikwekkend voorbeeld. Toch zijn er in Venetië geen coffeeshops. De drijvende krachten achter het massatoerisme hebben dan ook niets met coffeeshops te maken. Wel met spotgoedkope budgetvluchten, de opkomst van AirBnB en de sterke aantrekkingskracht van Europese cultuurcentra als Barcelona, Praag, Londen, Berlijn en Amsterdam.

Het beeld van de ‘coffeeshoptoerist’ of ‘drugstoerist’ is achterhaald en eenzijdig. Het rapport Onderzoek naar de bezoekerspatronen in 11 coffeeshops in de Amsterdamse binnenstad (Adviesburo Drugs, 2020) constateert dat buitenlandse bezoekers van coffeeshops meerdere motieven hebben voor hun bezoek aan de stad. Bijvoorbeeld grote evenementen, festivals, congressen in de RAI, wedstrijden van Ajax, de Gay Pride en het Amsterdam Dance Event (400.000 bezoekers in 2019).

Straat opgestuurd

Al deze mensen zullen naar Amsterdam blijven komen. Maar als ze een zakje wiet willen kopen, worden ze met het i-criterium de straat opgestuurd. Hetzelfde geldt voor de tienduizenden buitenlandse studenten, expats, wetenschappers en tijdelijke werknemers in de haven- en financiële sector.

In veel berichtgeving over het plan Halsema wordt gesteld dat het ingezetenen-criterium in de rest van Nederland al geldt, oftewel: dat toeristen daar al worden geweerd uit de coffeeshops. Maar dat is niet zo. Slechts 7 van de 102 Nederlandse gemeenten met één of meer coffeeshops handhaven het i-criterium streng, constateerde bureau Breuer & Intraval.

Straathandel, overlast, geweld

Boven de rivieren is het i-criterium altijd een dode letter geweest, onder de rivieren zijn de meeste gemeenten gestopt met handhaving. De reden is simpel: toeristen verbannen uit de coffeeshop leidt niet tot minder toeristen, maar wel tot meer straathandel, overlast, geweld en ruimere verkrijgbaarheid van alle drugs voor alle leeftijden.

Het Amsterdamse gemeentebestuur lijkt zich geen rekenschap te geven van de ervaringen met het i-criterium in de rest van Nederland. Daar weten ze inmiddels dat de politie het kat-en-muisspel met dealers altijd verliest, hoeveel handhaving er ook wordt ingezet. Bezit van maximaal vijf gram cannabis wordt immers gedoogd; de voorraad zit verstopt onder een scooterzadel of in het plantsoen.

Project 1012

Burgemeester en wethouders lijken ook weinig te hebben geleerd van Project 1012, waarbij ruim dertig coffeeshops in het centrum werden gesloten. Op de drukte, het aantal toeristen en de overlast in de binnenstad had dit geen enkel positief effect. De pijnlijke conclusies van de Amsterdamse Rekenkamer lijken alweer vergeten: Halsema stelt dat er nog eens zo’n honderd coffeeshops dicht moeten.

Tim Verlaan, onderzoeker van de stadgeschiedenis verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, zei over het plan Halsema:
“Het gaat niet om de kwáliteit van de toerist, maar om de kwantiteit. Als je die aantallen wil terugbrengen dan moet je iets anders doen dan gewoon zeggen dat mensen niet meer naar een coffeeshop mogen. (…) Een tevreden roker is geen onruststoker. Ik denk dat je meer last hebt van mensen die teveel drinken dan van mensen die een joint opsteken.

”Buitenlanders welkom

In een reportage over het plan Halsema zei NOS Journaal verslaggever en binnenstadbewoner Gerri Eickhof:
“Ik woon al heel lang in deze buurt en kan me nog levendig herinneren hoe vroeger vrijwel elke toerist onder de veertig werd besprongen door straathandelaren die sissend drugs te koop aanboden. Daar ging veel criminaliteit achter schuil. Het probleem verdween grotendeels toen de coffeeshops werden gereguleerd, met daarbij de uitdrukkelijke bepaling dat ook buitenlanders welkom waren. Critici van het nieuwe plan vrezen nu dat wanneer het wordt doorgezet, dat oude probleem weer terug keert.”

Doe dit onze stad niet aan

Onze boodschap aan het stadsbestuur is simpel: doe dit onze stad niet aan. De coffeeshops zijn niet de vijand, maar een essentiële voorziening en een effectieve bondgenoot in de strijd tegen illegale drugshandel in de stad.

—-
Dit artikel is als een advertentie op initiatief van de Bond van Cannabis Detaillisten (BCD) in het Parool van zaterdag 23 januari 2021 geplaatst en wordt ondersteund door het Adviesburo Drugs, de stichting Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod (VOC), de Stichting Drugsbeleid en het Platform Cannabisondernemingen Nederland (PCN).