Mellow Yellow, Wernard Bruining

In de serie portretten over ‘de ondernemer en zijn coffeeshop’ spreekt een hippie, idealist, cannabist en visionair die een aantal wietbegrippen op de kaart zette.

Wernard Bruining is een van de iconen van de Nederlandse cannabisgeschiedenis. Hij is een hasj en wietpionier met een aantal uitgesproken ideeën. Groot financieel gewin is nooit een drijfveer geweest voor deze bevlogen hippie, die zijn handen wast als hij geld heeft geteld. ‘Weet je wat het is?’ zegt Bruining. ‘Op geld verzamelen zich extreme aantallen bacteriën, omdat het door handen gaat van zoveel mensen.’ Maar verder is het ook symbolisch. ‘Hippies hebben het niet zo op met geld.’

Onderwijzer

De eerste tien jaar van zijn leven woonde Bruining in Nieuw Guinea, toen nog een Nederlandse kolonie. Dat gaf hem het vermogen om op een andere manier over zaken na te denken. Op de kweekschool – opleiding tot onderwijzer – rookte Bruining zijn eerste joint. Dat was het begin van een hoop nieuwe inzichten. Bijvoorbeeld dat hij moest ophouden met de kweekschool. Bruining: ‘De bedoeling van scholen is vooral om kinderen dingen op te leggen en feitjes te leren. Nadat ik mijn eerste joint had gerookt kreeg ik daar heel andere ideeën over. Een kind moet leren om zelf na te denken. De vrijheid die dat oplevert is het onderscheid tussen mens en dier.’

In 1970 nam Bruining met een aantal vrienden ‘Second Home’ over, een jongerencentrum van het Nivon in Amsterdam aan de Keizersgracht 538. Daar werd in die tijd onder invloed van de hippies heel anders aangekeken tegen drugsgebruik dan tegenwoordig. Bruining en zijn vrienden snapten dat vrijheid niet mogelijk is zonder grenzen en regels. In het jongerencentrum was daarom dronkenschap verboden. Trippen op LSD mocht wel weer, al moesten enkele ervaren trippers (de ‘omes’) van het centrum iemand daar eerst toestemming voor geven.

Theehuis Mellow Yellow

In 1973,ten tijde van de Flower Power, opende Wernard Bruining in Amsterdam het theehuis Mellow Yellow in een gekraakte bakkerij op de Weesperzijde 53. Daarmee schreef hij geschiedenis. De Mellow Yellow wordt door velen gezien als eerste coffeeshop van Nederland. Hijzelf noemt de Bulldog als de eerste volwassen coffeeshop. Of het nou de eerste coffeeshop was of niet, feit was dat de Mellow Yellow als eerste hasj voorverpakte in zakjes met afgepaste hoeveelheden voor vaste prijzen van tien en vijfentwintig gulden, een praktijk die daarna door veel anderen werd overgenomen. Tot dan toe zat hasj altijd in aluminiumfolie verpakt. Bruining: ‘Je wist dan eigenlijk niet zo goed wat je kreeg. Dan hield zo’n dealer wat lekker ruikende stuff onder je neus maar dat was niet wat je uiteindelijk kreeg. Regelmatig zat er in het alufolietje dat je kocht geen stuff maar een stuk autoband of een halve hondenbrok.’ Door hasj en later ook wiet in transparante zakjes te verpakken kon een klant zien wat hij kocht. ‘Ook maakten we een einde aan het gebruik om te onderhandelen. We hanteerden twee vaste aankoopbedragen, tien of vijfentwintig gulden: Voor iedereen dezelfde deal!

Bewustzijnsverruiming

Hippies hebben idealen. De bedoeling van de verkoop van hasj en wiet in de Mellow Yellow was bewustzijnsverruiming breder toegankelijk maken. ‘Als je een half jaar in een klooster gaat zitten of yoga gaat doen, verruim je ook je bewustzijn. Dat is alleen niet voor iedereen weggelegd. Maar met een jointje op kan iedereen met het universum communiceren. Zo werd bewustzijnsverruiming ineens “democraties”, voor iedereen toegankelijk,’ aldus Bruining.

Bemoeimannetjes

Bewustzijnsverruiming is de beste manier om maatschappelijke problemen op een andere manier te benaderen en om tot oplossingen te komen. Niet iedereen is daar blij mee. Bruining noemt degenen die er alles aan doen om bewustzijnsverruiming door cannabis tegen te gaan “bemoeimannetjes”. ‘Mensen worden voor van alles en nog wat bang gemaakt door bemoeimannetjes. Het weer krijgt codes geel en rood. Het weer is niet echt veranderd, maar het is eng gemaakt. Het zelfde geldt voor Chinezen, ziektes, voedsel, klimaat, terroristen. Alles is eng. De bemoeimannetjes hebben ook drugs eng gemaakt. Veel mensen zijn daarom bang voor drugs. Maar drugs zijn zo veilig als de cultuur die je eromheen schept.’ Bruining wil hiermee zeggen dat het misgaat als je drugs illegaal maakt en er paniekerig over doet. Als je drugs vrijgeeft, haal je de problemen weg.

Regels

In de Mellow Yellow golden een aantal uitgesproken regels. Zo mochten klanten geen ‘u’ zeggen tegen de mensen van de Mellow Yellow. Als je dat toch deed was je blijkbaar te jong en werd je uit de zaak gezet. Bruining noemt nog een regel: ‘Iedereen was welkom. Maar we wilden geen problemen tussen mensen met verschillende culturele achtergronden. Daarom mocht aan iedere tafel in de coffeeshop maar één soort mensen zitten. Dus één tafel met Marokkanen, één met Turken, één met Surinamers, één met toeristen en één met Amsterdammers. We wilden niet dat een van die groepen de overhand ging krijgen. Iedere cultuur moet los van elkaar kunnen bestaan en geen enkel ras is beter dan een ander ras. Niemand hoefde zich aan te passen, je moest gewoon jezelf kunnen zijn, maar wel rekening met elkaar houden.’

Bruining meets Bruinsma

De Mellow Yellow had allerlei soorten hasj en wiet op het menu staan en je moest er als coffeeshop voor zorgen dat je die ook kon blijven leveren. De hasj en wiet die werd ingekocht kwam uit het buitenland. ‘Als je meer kilo’s tegelijk kocht daalde de prijs. Daarom ging ik grotere hoeveelheden inkopen. Ik kocht bijvoorbeeld 10 kilo van een boot die aankwam in de haven van Antwerpen. Dan hield ik zelf 2 kilo voor de shop en verkocht ik 8 kilo door met wat winst. Die twee kilo was dan erg goedkoop geworden en de klanten in de coffeeshop hadden goedkope waar.’ Dat kilo’s doorverkopen was uiteindelijk ingewikkelder dan het lijkt. ‘Ik had daar koeriers bij nodig, dat gaf spanningen, daar had ik als hippie uiteindelijk geen goed gevoel bij. Alles draaide ook steeds meer om geld. In die tijd had ik regelmatig contact met Klaas Bruinsma. Die stond er in het begin net zo in als ik. Ook hij had idealen voor een betere wereld. Maar een paar mensen om hem heen lieten geld boven alles gaan. Klaas kwam een keer bij me langs om wat af te leveren en toen zag ik dat hij een pistool aan zijn enkel droeg. Hij moest wel, beweerde hij. Dat ging me te ver, toen ben ik eruit gestapt.’ Klaas Bruinsma stapte er niet uit…

Positronics

Een belangrijke gedachte van de cannabispionier is dat mensen zelfstandig keuzes moeten kunnen maken: Autonomie. Met de verkoop van hasj en wiet in de Mellow Yellow hielp Bruining mensen om hun bewustzijn te verruimen en daarmee hun autonomie. In 1978 verwoestte een brand de Mellow Yellow. Bruining hield het daarna voor gezien met de coffeeshopwereld, maar hij werd op een andere manier actief in de cannabisbranche. Tijdens een bezoek aan Amerika maakte hij kennis met een nieuw fenomeen, de sinsemilla teelt. Speciale zaden gaven zaadloze wiet van hoge kwaliteit. ‘De Amerikanen waren lyrisch over de coffeeshops in Nederland, maar ik was lyrisch over hun wiet! Als we die wiet nou eens in Nederland gingen verbouwen hoefde het niet meer geïmporteerd te worden. Blowers konden lekker hun eigen superwiet verbouwen en wat ze overhielden doorverkopen aan de coffeeshop. “We gaan van Nederland het Jamaica van Europa maken” was de gedachte.’ Met Kees Hoekert als boegbeeld startte Bruining in 1980 in Nederland de Lowlands Seed company die de Amerikaanse wonderzaden verkocht en de zaadloze (sinsemilla) teelt propageerde. In de jaren die volgden werd door het “Green Team” steeds meer sinsemilla geteeld overal in Nederland, in kleine tuintjes. ‘We noemde het de “Sinsemilla Guerilla”. Vooral coffeeshop de Bulldog, maar ook Rusland, de Prix D’ami, Glory’s en de Screen waren gretige afnemers van deze wiet.’ Toen in 1985 de Skunk zaden naar Nederland kwamen, stapte de consument massaal over op Nederwiet. In 1985 opende Bruining in de Pijp een winkel die zich helemaal richtte op de thuiskweek van wiet: Positronics. Het bedrijf maakte zijn eigen lampen, meststoffen, zaden en stekken. Het was de eerste growshop in Europa.

Mediwiet en anders niet!

Na jarenlang goed te hebben gedraaid en de thuisteelt te hebben gestimuleerd ging Positronics failliet in 1997 door grootschalige diefstal van personeelsleden. Maar nog steeds was Bruining niet klaar met cannabis. ‘Ik werd op een ochtend wakker met een zinnetje in mijn hoofd: “Mediwiet en anders niet!” Het werd een nieuwe missie.’

Mediwiet was een nieuw Nederlands woord. Bruining wierp zich op productie en verspreiding van verdunde THC olie en CBD olie voor medicinaal gebruik. Het gebruik van olie maakt het mogelijk om het middel nauwkeurig als medicijn te gebruiken, zonder high te worden. Wietolie maakt cannabis aantrekkelijk en toegankelijk voor iedereen en alle leeftijden. Bruining ziet het als een missie om met zijn Stichting Mediwiet de mensen te leren zichzelf te helpen met zelfgemaakte wietolie zodat de alsmaar duurder wordende professionele medische zorg alleen nog in noodgevallen nodig is. Naast het helpen van mensen was het idee ook dat medicinaal gebruik van cannabis ook de publieke opinie over recreatief gebruik van cannabis positief zou beïnvloeden.

BCD

Bruining was in de begintijd betrokken bij de BCD. Hij had als missie om een morele bijdrage aan de bond te leveren, maar bleef niet lang verbonden aan de BCD: ‘Het was mijn ding niet, ik was daar te ideëel voor.’ Een belangrijk struikelblok voor Bruining was daarbij de rol die geld ging spelen in de cannabiswereld. De hippie heeft daarmee altijd moeilijke relatie gehad. Belangrijker dan geld vond Bruining dat je je idealen voor ogen moest houden: het verruimen van bewustzijn van mensen.

Onkruid

Wernard Bruining heeft op zijn geheel eigenwijze hippiemanier zijn stempel gedrukt op het Nederlandse wietlandschap. Onkruid vergaat niet. En het zou zo maar kunnen dat deze bijzondere man ons nog eens met een nieuw concept gaat verbazen. Want Bruining lijkt nog lang niet klaar met wiet!

Redactie BCD, 5 april 2019