Cannabisconsument heeft recht op productinformatie
Enkele dagen geleden werd een conceptvoorstel met de aanvullende regels voor het wietexperiment bekend, een uitwerking van de AMVB die het experiment handen en voeten moet gaan geven (‘Ontwerp Regeling experiment gesloten coffeeshopketen’). Het gaat nog om een voorstel. Een internetconsultatie geeft belanghebbenden de kans om op de voorstellen te reageren.
Het voorstel bevat regels over de selectie van telers, de verpakking en kwaliteit van hennep of hasj en de te voeren administratie en unieke identificatiemarkering. Met name de regels over (de informatie op) de verpakking schieten te kort. De informatie is vooral gericht op handhavers en controleurs. Informatie die van belang kan zijn voor de consument om een goede keuze te kunnen maken is niet toegestaan. De gedachte daarbij is dat dergelijke informatie de aantrekkelijkheid van cannabis zou kunnen vergroten. Letterlijk staat er dat ‘voorkomen moet worden dat de verpakking een aanzuigende werking heeft op mensen die niet van plan waren om hennep of hasjiesj te gaan gebruiken.’
Uniforme verpakking
Momenteel heeft de verpakking van wiet of hasj ook niet echt een aanzuigende werking. Cannabisproducten zitten meestal gewoon in een klein transparant zakje of doosje met hoogstens een wietblad of de naam van het product of de coffeeshop erop. Het gaat consumenten om de inhoud. Die willen ze het liefst ruiken, voelen en zien. Hoe de verpakking eruit ziet is geen issue.
De coffeeshopsector adviseert toekomstige telers om de verpakking in ieder geval transparant te maken.
Binnen het experiment blijft het mogelijk om cannabisproducten transparant te verpakken. Wat dat betreft hebben de ambtenaren geluisterd naar de roep van de branche. Als consumenten de cannabis die zij aanschaffen niet kunnen ruiken, dan moeten ze die op zijn minst kunnen zien, voordat ze beslissen om de cannabis aan te schaffen. De teler mag zelf beslissen of de verpakking van zijn cannabisproducten transparant wordt of niet. In dat laatste geval mag hij per product voor één dekkende kleur kiezen die gedurende het hele experiment hetzelfde moet blijven. De coffeeshopsector adviseert toekomstige telers om de verpakking in ieder geval transparant te maken.
Er komt een verplicht etiket op de verpakking dat minstens 30% van de oppervlakte van verpakking beslaat. Het lettertype (Helvetica) van de tekst op het etiket en de kleuren (zwarte tekst op witte achtergrond) liggen vast. Er mogen geen hoofdletters worden gebruikt, behalve aan het begin van een woord. De tekst op het etiket -zo groot mogelijk- ligt ook grotendeels vast. Naast de naam van het product, mogen de samenstelling van het product percentage (THC en CBD) en de ingrediënten die daarnaast zijn gebruikt worden vermeld. Ook mogen de handelsnamen van de kweker en/of de coffeeshop worden vermeld. Daarnaast moeten er drie symbolen op de verpakking staan. Niet gebruiken tijdens zwangerschap, niet achter het stuur gaan zitten, en minimaal 18 jaar. En de waarschuwing ‘Houd buiten bereik van kinderen’. Niet meer en niet minder.
Geen op de consument gerichte informatie
Vertegenwoordigers van de coffeeshopsector vroegen de ambtenaren eerder om een aantal referentiepuntenop het etiket te vermelden, zodat consumenten een inschatting kunnen maken van de werking die een bepaald cannabisproduct voor hen heeft: ‘Naast de naam van de soort, de trade naam en de werkzame stoffen (inclusief terpenen en CBN) de herkomst, de naam van de kweker, de kweekmethode, de batch, verpakkingsdatum en het gewicht bruikbare indicaties voor consumenten om hun keuze te kunnen bepalen.’
Het advies is niet overgenomen. Er mag geen informatie op het etiket over terpenen of smaakbeleving. Ook mag er niet op het etiket staan hoe de wiet is geteeld (biologisch, op aarde, hydro, kas, indoor), of andere informatie die een consument kan helpen bij het bepalen van zijn keuze tussen verschillende aangeboden cannabisproducten.
Door de consument productinformatie te bieden, kun je een generatie consumenten ‘kweken’ die bewust bepaalde producten wel of net niet koopt. Daarmee wordt de gereguleerde cannabis een product dat staat voor transparantie, veiligheid en kwaliteit.
Merkwaardig. Dit soort informatie heeft geen aanzuigende werking op (aspirant) consumenten, maar is er puur op gericht om voor bestaande consumenten inzichtelijk te maken wat zij kopen. Net zoals dat bij elk ander product gebeurt. Het maakt consumenten bewuster en kritischer. Dit is het soort informatie dat de consument nodig heeft om een goede keuze te kunnen maken. Het gaat immers niet om een standaardproduct. Cannabis is een natuurproduct dat iedere keer net iets anders van samenstelling, geur en smaak kan zijn. Consumenten moeten zelf leren en ervaren welk effect een bepaald cannabisproduct voor hun heeft. Dat is voor iedere persoon en in elke situatie anders. Door de consument productinformatie te bieden, kun je een generatie consumenten ‘kweken’ die bewust bepaalde producten wel of net niet koopt. Daarmee wordt de gereguleerde cannabis een product dat staat voor transparantie, veiligheid en kwaliteit. Dat zou consumenten ertoe kunnen bewegen om cannabis niet meer op de illegale markt aan te schaffen. Zo verkleint het illegale circuit en wordt de volksgezondheid bevorderd.
Informatiefolder
Een ander opvallend punt is dat bijlage II met de tekst van de informatiefolder ontbreekt. In een voetnoot staat dat de tekst nog in ontwikkeling is. Het Trimbos-instituut heeft deze tekst al weken geleden aan verschillende coffeeshopondernemers voorgelegd. Het is een uitgebreid epistel waarin alleen maar risico’s en waarschuwingen zijn vermeld. Het is de bedoeling dat deze informatiefolder bij iedere aankoop wordt meegegeven. Dit betekent dat iemand die iedere dag een jointje komt halen steeds opnieuw diezelfde folder meekrijgt.
Vertegenwoordigers van de coffeeshopsector lieten de ambtenaren onlangs voor de zoveelste keer weten dat cannabisconsumenten meer belang hechten aan mondelinge informatieoverdracht. Bijsluiters, folders en andere geschreven informatie worden niet of nauwelijks gelezen. Daarom adviseerden zij om na te denken over andere manieren van informatieoverdracht, zoals filmpjes en het opleiden van coffeeshoppersoneel: ‘De bijsluiter zal door vrijwel niemand worden gelezen. Deze heeft vooral symbolische waarde. Ook al vanuit milieuoverwegingen verdient het daarom aanbeveling om andere manieren van informatieoverdracht te overwegen. Een QR-code die verwijst naar een bijsluiter heeft de voorkeur. Voordeel is dat de tekst dan ook steeds weer aangepast kan worden aan de actuele situatie.’
Het is niet te rijmen met het huidige maatschappelijke streven naar duurzaamheid om bij iedere aanschaf van cannabis een informatiefolder mee te geven. Er gaan jaarlijks misschien wel miljoenen zakjes wiet over de toonbank en als je uitgaat van een informatiefolder per verpakking gaat het dus om miljoenen folders, die waarschijnlijk niet gelezen worden. Daarvoor moet een flink bos worden omgekapt.
Pesticiden
Opvallend is verder dat er op het gebied van kwaliteit (bijlage drie) niet wordt gecontroleerd op het voorkomen van restanten van pesticiden. Je zou verwachten dat de overheid in dit experiment zou inzetten op de teelt van biologische wiet om de consument te beschermen tegen het consumeren van pesticiden. Door een kleinschalige opzet en inrichting van kwekerijen kunnen de meeste ziektes worden voorkomen. Het gebruik van pesticiden is dan niet nodig. De overheid zou dit kunnen meenemen in de kwalitatieve toetsing van de voorstellen van potentiele telers. Een gemiste kans!
Alles bij elkaar opgeteld moeten we opnieuw vaststellen dat de politieke werkelijkheid mijlenver van de praktijk af staat. De tot in het absurde doorgevoerde regelgeving rondom staatswiet laat zien dat een cannabisconsument nog steeds niet als een ‘gewone’ consument wordt gezien, die net als elke andere consument recht op informatie heeft over het product zodat hij daarop zijn keuze kan baseren. Het gepalaver over details is voor de politieke krachten misschien van groot belang. Maar de negatieve houding van enkele partijen en hun steeds duidelijker wordende verlangen om het experiment vooral niet tot legalisering van cannabis te laten leiden is stuitend.
Redactie BCD, 7 oktober 2019
De hier beschreven aanvulling op de AMVB is een voorstel waarop mensen kunnen reageren tot 12 november. Het hele voorstel is te vinden op:
Ontwerp Regeling Experiment Gesloten Coffeeshop-keten.
Voorstel: verpakking staatswiet moet zo ‘onaantrekkelijk mogelijk’