Corona tekent de binnenstad

Zonder hun horecafunctie zijn de coffeeshops beroofd van hun belangrijke sociale functie. Gedegradeerd tot afhaalloketten is de gezelligheid ver te zoeken. Inmiddels overweegt het Amsterdamse gemeentebestuur om na de coronacrisis het onzalige ingezetenencriterium van stal te halen om toeristen te verjagen. De Amsterdamse binnenstad huilt. Mr. Maurice Veldman hoopt dat het onheil nog tijdig kan worden afgewend.

Amper een maand na de invoering van de maatregel dat coffeeshops alleen nog mogen functioneren als afhaalloket is het dood in de pot in de Amsterdamse binnenstad. Amsterdam huilt waar het eens heeft gelachen. Gezelligheid is verleden tijd, maar dat geldt voor het hele openbare straatleven. Kunnen coffeeshops functioneren zonder horecafunctie? Wat zijn de gevolgen als het gemeentebestuur ernst maakt met het idee om dat malle ingezetenencriterium uit de tijd van Ivo Opstelten van de politieke rommelzolder te halen en af te stoffen in de strijd tegen het massatoerisme?

Ingezetenencriterium van de rommelzolder

Vraag niet hoe het kan, maar het uiterst progressief getoonzette college van Burgemeester en Wethouders van de hoofdstad overweegt in de strijd tegen de toeristenstroom het ingezetenencriterium in te zetten, het gedachtengoed van de voormalige Rotterdamse burgervader Opstelten, de rechtsbuiten van de VVD. Uit het even spraakmakende als weinig onderbouwde onderzoek dat op verzoek van de gemeente werd uitgevoerd door de zelfbenoemde deskundigen Pieter Tops en Jan Tromp, werd gesuggereerd dat circa éénvijfde van de buitenlandse toeristen die de binnenstad aandoet het bezoeken van een coffeeshop als voornaamste reden geeft. Als je deze bezoekersstroom een halt wil toeroepen, dan zou het ingezetenencriterium uitkomst kunnen bieden, zo fluisterden topambtenaren in het oor van burgemeester Femke Halsema.

Voor degene die het even niet meer kan overzien: het ingezetenencriterium is een door en door discriminerende maatregel, die verordonneert dat alleen mensen die ingeschreven staan bij het bevolkingsregister recht hebben op een coffeeshopbezoek. Eigen blowers eerst, zogezegd. Niets lijkt verder af te staan van het GroenLinkse gedachtengoed van de burgemeester. Maar schijn kan bedriegen.

Stadhuis wil horeca inperken

Inmiddels heeft het coronavirus de Amsterdamse binnenstad zo goed als toeristenvrij gemaakt. De economische schade is schrijnend zichtbaar en overal voelbaar. De hele horeca dreigt het loodje te leggen. Overheidsingrijpen door in te staan voor loonbetalingen aan personeel werkt momenteel als een doekje tegen het bloeden. Maar wat als die toeristen na de coronacrisis nog steeds wegblijven? Blijft de overheid dan verder investeren om de horeca open te houden? Of zal de ene na de andere zaak sluiten en verandert het centrum in een slaapstad? Hoeveel tranen zullen er straks vergoten worden over het verdwijnen van de toeristen uit de binnenstad? Toeristen die in het stadhuis als volksvijand nummer één worden afgeschreven doordat zij het leven van de hoog opgeleide grachtenyuppen dagelijks flink verstoren, zoals door hen wordt beweerd.

Lobby tegen toeristen geeft niet op

Het stadsbestuur zal hopelijk niet zo dwaas zijn om onverkort vast te houden aan de plannen van voor de coronacrisis. Maar absolute zekerheid hierover hebben we in deze toch al hoogst onzekere tijden niet. Door mondige bewoners van de binnenstad voor wie het geluid van ieder rolkoffertje een aanslag op de gemoedsrust is, wordt voortdurend en effectief gelobbyd en aan stemmingmakerij ontbreekt het niet.

Anderhalve meter-economie funest

We zitten voor langere tijd muurvast in de anderhalve meter-economie. Dit betekent letterlijk dat de horecafunctie van coffeeshops tussen de muren voorlopig geschiedenis zal zijn. Coffeeshops zullen de komende tijd fungeren als afhaalvoorziening en zo meer de functie van detailhandel of snackbar krijgen.

Gevolgen van het rookverbod waaien voorlopig over

Het enige voordeel dat zich aan doet is dat het rookverbod voor coffeeshops voorlopig lijkt over te waaien. Het rookverbod is wel van kracht maar sorteert voorlopig geen enkel effect. Door het grote tekort aan coffeeshops in de binnenstad blowen toeristen (toen ze er nog waren) en masse op straat. Met het rookverbod zullen blowers in groten getale het straatbeeld bepalen. Te verwachten valt dat dit weer tot veel geklaag zal leiden door bewoners van de binnenstad.

Meer plannen voor beteugelen toeristenstroom

Het is allerminst zeker dat de plannen om het toerisme in de binnenstad te beteugelen on hold worden gezet. Ondanks het wegblijven van toerisme in de binnenstad wordt per 1 juli 2020 een verbod op Airbnb van kracht in de postcodegebieden 1012 (Wallengebied) en 1017 (de Jordaan).

Kennelijk is het bittere ernst om toeristen uit de binnenstad weg te jagen. Wat dit behelst voor coffeeshops is nog niet geheel duidelijk, maar dat er klappen gaan vallen lijkt onvermijdelijk. De tamtam over coffeeshops als magneetfunctie voor toeristen wekt het meest verbazing na een wandeling door de binnenstad. Aan het Damrak, op de Nieuwendijk, Oudezijds Achterburgwal, Kalverstraat, Rokin, Stationsplein, Oude en Nieuwe Doelstraat en vele andere druk bezochte straten die het epicentrum van het toerisme vormen is geen coffeeshop te bekennen.

De lege binnenstad wordt door dwaasheid geregeerd.

Mr. Maurice Veldman,
Amsterdam 20 april 2020